ساختار یک اتوکلاو چیست ؟

اتوکلاو

اتوکلاو وسیله ای است برای استریل کردن ابزارهای مختلف آرایشی، جراحی، دندانپزشکی و غیره است. اتوکلاو به شکل یک مخزن گرم شده و مهر و موم شده است که فرآیندهای فیزیکی در آن انجام می شود. به لطف ساختار مناسب، فشار بالا و دمای بالا در داخل محفظه حفظ می شود که باعث افزایش اثربخشی فرایند استریل سازی می شود. علاوه بر این، تراکم بخار آب منجر به آزاد شدن انرژی می شود که میکروارگانیسم های خطرناک را کاملاً از بین می برد.

 اتوکلاو فرآیند استریلیزاسیون با فشار بالا و بخار را امکان پذیر می کند که میکروارگانیسم ها از جمله ویروس ها و باکتری های خطرناک و همه هاگ های دائمی آن ها را از بین می برد. استفاده از اتوکلاوهای فشار بخار یکی از شناخته شده ترین و موثرترین روش های استریلیزاسیون است.

برای اینکه استریلیزاسیون موثر باشد، مواد باید به درستی آماده شوند، خود فرآیند باید به درستی انجام شود و ابزارها پس از استریل شدن به درستی ذخیره شوند. وسایل مورد استفاده باید ابتدا از قبل ضدعفونی شوند، زیر آب شسته شوند، خشک شوند و سپس برای استریل شدن بسته بندی شوند. استریل کردن صحیح نباید به خواص اقلام استریل شده آسیب برساند یا تغییر دهد.

اتوکلاوها دستگاه هایی هستند که برای کاربردهای استریل‌سازی آزمایشگاهی توسعه یافته‌اند و فرآیندها را ایمن‌تر، آسان‌تر، دقیق‌تر، تکرارپذیر و قابل تایید می‌کنند. اتوکلاوها را می توان در تمام کاربردهای آزمایشگاهی، حتی در فرآیندهای استریلیزاسیون سخت استفاده کرد: استریل کردن مایعات (مانند مواد مغذی و محیط های کشت)، جامدات (مانند ابزار، پیپت، ظروف شیشه ای)، زباله (استریلیزاسیون مخرب زباله های مایع در بطری ها، یا زباله جامد در کیسه های تخریب) و خطرات بیولوژیکی در آزمایشگاه های ایمنی.

کلاس های اتوکلاو چگونه تقسیم می شوند؟

چندین کلاس اتوکلاو وجود دارد. طبقه بندی بر اساس نوع استفاده مورد نظر است، یعنی بر اساس ابزار و محصولاتی که می توانند در آن ها استریل شوند.

اجزای حیاتی یک اتوکلاو

اتوکلاو معمولی آزمایشگاهی از اجزای زیر تشکیل شده است:

1. بدنه

 بدنه بخش اصلی هر اتوکلاو است و از یک محفظه داخلی و یک پوشش بیرونی تشکیل شده است. اتوکلاوهای آزمایشگاهی و بیمارستانی با محفظه‌های به اصطلاح “ژاکت‌دار” ساخته می‌شوند که در آن ژاکت با بخار پر می‌شود و زمان لازم برای تکمیل یک چرخه استریل‌سازی را کاهش می‌دهد. ظرفی که با پوشش کامل طراحی و تولید می شود، برتری دارد: پوشش کامل یکنواختی دمای داخل محفظه را بهبود می بخشد و به حداقل رساندن بخار مرطوب کمک می کند.

2. سیستم کنترل

همه اتوکلاوهای مدرن مجهز به رابط کنترلی هستند که بی شباهت به آنچه در مایکروویو یا آون می‌بینید نیست. گفته می شود، سیستم های کنترل اتوکلاو نسبت به لوازم خانگی کمی پیچیده تر هستند. یک چرخه استریلیزاسیون از فرمول نرم افزاری از پیش برنامه ریزی شده پیروی می کند که دریچه ها و سایر اجزا را در یک توالی خاص باز و بسته می کند. بنابراین، همه اتوکلاوها به نوعی از سیستم کنترل نیاز دارند، خواه به سادگی یک سیستم “دکمه فشاری” با یک ریزپردازنده یا پیچیده مانند یک کنترل کننده منطقی قابل برنامه ریزی با صفحه نمایش لمسی رنگی باشد.

3. تله ترموستاتیک

همه اتوکلاوها دارای نوعی تله ترموستاتیک یا تله بخار هستند، دستگاهی که برای خروج هوا و آب (معمولا) از محفظه طراحی شده است. اگرچه یک سیستم انتقال بخار / اتوکلاو بخار ممکن است از تله‌های مختلفی استفاده کند، اما همه آنها عملکرد اصلی یکسانی را انجام می‌دهند: حذف میعانات و جلوگیری از عبور بخار خشک. اغلب، تله‌های بخار دریچه‌های حساس به دما هستند که با گرم شدن بخشی از نقطه تنظیم خاصی بسته می‌شوند. تله های ترموستاتیک جزء مهمی از هر اتوکلاو با طراحی خوب است.

4. سوپاپ اطمینان

همه اتوکلاوها تحت فشار بالا (14 تا 45 پوند نیروی بر اینچ مربع) کار می کنند و بنابراین باید با ساختاری فوق العاده قوی ساخته شوند و دارای تعدادی ویژگی و دستگاه ایمنی باشند تا اطمینان حاصل شود که هیچ خطری برای کاربران ندارند. یکی از این وسایل ایمنی شیر ایمنی است که در صورت خرابی تمامی کنترل های الکترونیکی، آخرین وسیله ایمن برای مخزن تحت فشار است. ضروری است که شیر اطمینان بر اساس توصیه‌های سازنده استریلیزر و/یا سوپاپ، بازرسی، آزمایش و تأیید شود که در شرایط کار مناسب است.

5. مکانیسم خنک کننده پساب

بسیاری از اتوکلاوها مجهز به سیستمی برای خنک کردن پساب (هوا، بخار و میعانات) قبل از ورود به لوله های تخلیه هستند. بسیاری از شهرداری ها و ساختمان ها اجازه نمی دهند پساب بالاتر از 140 درجه فارنهایت وارد لوله ها شود. به منظور جلوگیری از آسیب به لوله های تخلیه تاسیسات، بخار قبل از ارسال به تخلیه باید خنک شود. ساده ترین روش برای خنک کردن این بخار، مخلوط کردن آن با آب سرد اضافی است، اما مقدار آب مورد نیاز می تواند باعث شود که اتوکلاو سهم عمده ای در مصرف آب ساختمان داشته باشد. برخی از اتوکلاوها مجهز به سیستم هایی هستند که برای کاهش یا حتی حذف مصرف آب طراحی شده اند.

6. سیستم خلاء (در صورت وجود)

برای اطمینان از استریلیزاسیون مناسب، بسیار مهم است که تمام هوای داخل محفظه اتوکلاو تخلیه شود. امکان به دام انداخته شدن هوا در برخی از کالاهای معمولاً استریل شده – به ویژه مواد متخلخل – وجود دارد. اگر هوا در طول چرخه وجود داشته باشد، هر میکروارگانیسمی زنده می ماند و کالاها استریل نمی شوند. به همین دلیل، بسیاری از دستگاه های ضدعفونی کننده دارای یک سیستم خلاء هستند.

 7. ژنراتور بخار (در صورت وجود)

باید از یک مولد بخار الکتریکی استفاده کرد که به عنوان دیگ بخار نیز شناخته می شود. این دیگ‌ها معمولاً در زیر محفظه اتوکلاو قرار می‌گیرند و از عناصر گرمایش الکتریکی برای گرم کردن آب و تولید بخار استفاده می‌کنند.

منبع: رویان ایران مرجع تجهیزات آزمایشگاهی