سکوبندی آزمایشگاه

ساختار استاندارد سکوبندی

ساختار کلی سکوبندی عموما به دو صورت یک طرفه ( خطی یا U شکل) و یا دوطرفه ( دارای سکوی جزیره یا island) است. اما بایستی در هر دو صورت فواصل بین سکو ها با استاندارد های آزمایشگاهی مطابقت داشته باشد.

طبق این استاندارد ها فضای لازم بین کابینت ها در حالت عادی بایستی بیشتر از 60 سانتی متر باشد، فضای استاندارد موجود در ورودی ها و خروجی ها و فضای لازم برای فضاهایی که برای خروج اضطراری استفاده می شوند بایستی 90 سانتی متر الی 1 متر پهنا داشته باشند تا امکان عبور و مرور امن کاربران وجود داشته باشد.

لازم به ذکر است تا هر اندازه که طراحی سکوبندی در آزمایشگاه ها، بر اساس امنیت کاری پرسنل صورت بگیرد، همچنان برای افرادی که آموزش لازم برای کار در آزمایشگاه را ندیده اند، خطرساز خواهد بود.

تیم متخصصان رویان ایران صفر تا صد سکوبندی مناسب آزمایشگاه ها را مطابق با استاندارد ها، متراژ آزمایشگاه و نوع کاربرد طراحی و اجرا می کنند. 

اجزای اصلی سکوبندی در آزمایشگاه

کابینت ها و میز کار

کابینت ها با توجه مدل چیدمان بایستی دارای کانال ها ( فضای توخالی) برای قرار گرفتن ترالی ها و دسترسی به تاسیسات باشند. در مواردی این کانال ها، محلی برای نصب سینک شستشو و تاسیسات وابسته نیز ایجاد می نمایند. همچنین حفره هایی برای عبور سیم های وسایل الکتریکی و یا لوله های آب و گاز ها نیز بایستی بر روی سطح کار تعبیه شده باشند.

کابینت هایی که در آزمایشگاه ها استفاده می شوند، علاوه بر مصرف معمول آن ها که نگهداری اشیا و مواد مصرفی است، در بعضی موارد به عنوان جایگاه قرار دادن تاسیسات و سیم ها الکتریکی یا کپسول های گازی نیز استفاده می شوند و به این صورت در منظم سازی آزمایشگاه نیز کاربرد خواهند داشت.

این کابینت ها در هر دو مدل خطی یا جزیره دار می توانند به تاسیسات لوله کشی و برق کشی مورد نیاز کاربران نیز مجهز باشند.

انواع کابینت های آزمایشگاهی

چیدمان و نصب این کابینت ها با روش های متفاوتی صورت می پذیرد. که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کابینت های زمینی
  
  

  این کابینت ها با پایه هایی که ارتفاع قابل تنظیم دارند بر روی زمین تراز می شوند و معمولا از سطح بالایی آن ها به عنوان میز کار استفاده می شود. پایه های این کابینت ها می توانند چرخ دار باشند و یا بدنه را به صورت معلق نگه دارند. بدنه و اسکلت این کابینت ها در مواردی که تکیه گاهی مانند دیوار وجود داشته باشد، به وسیله پبچ هایی به دیوار متصل می شوند تا از حرکت و جابه جایی آن ها جلوگیری شود.

کابینت هایی که پایه های چرخ دار دارند بایستی دارای چرخ های ضامن دار برای جلوگیری از حرکت های ناخواسته باشند. همچنین اندازه آن ها بایستی به گونه ای باشد که جابه جایی آن ها در مسیر های حرکتی بین کابینت ها بدون آسیب زدن با سایر بخش ها میسر باشد.

کابینت های معلق از طریق بالای بدنه به اسکلت متصل شده اند و به همین دلیل دارای پایه های زمینی مجزا برای هر بدنه نخواهند بود. در این نوع کابینت نظافت بخش های زیرین راحت تر خواهد بود.

• کابینت های دیواری
  

  این کابینت ها در بخش فوقانی و متصل به دیوار نصب می شوند.از این کابینت ها برای نگهداری مواد سبک بی خطر استفاده می شود.این کابینت ها که عموما بالای سطح میز کار قرار می گیرند می توانند دارای لامپ هایی باشند که روشنایی مناسب سطح میز کار را تامین نماید. همچنین می توان از درب های شیشه ای برای این نوع کابینت استفاده کرد تا بدون نیاز به باز کردن درب آن ها، بتوان محتویات داخلی را تشخیص داد. در انتخاب درب های شیشه ای در کابینت ها بایستی دقت کرد که از شیشه ها و قاب های ضد زلزله استفاده شود تا در صورت بروز هر نوع حادثه، از ریختن شیشه های شکسته جلوگیری شود.نکته دیگری که باید در ساخت کابینت های دیواری به آن دقت نمود، عمق این کابینت ها است. عمق کابینت های دیواری بایستی از عمق کابینت های زمینی کمتر باشد و درب آن عقب تر از نقطه شروع سطح میز کار قرار بگیرد تا از برخورد سر پرسنل در هنگام کار با کابینت جلوگیری شود.

سابقا در آزمایشگاه ها از کابینت های فلزی استفاده می شد، امروزه نیز در بعضی آزمایشگاه های بیمارستانی، به دلیل لزوم استریل سازی از کابینت هایی با جنس استیل ضد زنگ استفاده می شود. اما بیشترین نوع ماده مصرفی در کابینت ها امروزه PVC یا کابینت های چوبی با پوشش PVC استفاده می شود.

این نوع کابینت بسیار مقاوم بوده و فرسایش بسیار کمی دارد. در بعضی موارد از کابینت های MDFنیز استفاده می شود که البته مقاومت آن ها به رطوبت و آب بسیار کم است و قابلیت استریل بودن کابینت های استیل را ندارند و بیشتر به دلیل ظاهر و قیمت کمتر از آن ها استفاده می شود.

سینک و شیرآلات آزمایشگاهی

وجود یک سینک آزمایشگاهی پلیمری مناسب از جمله ضروریات یک آزمایشگاه است. قسمت شستشو که شامل سینک و تاسیسات لوله کشی آن است، می تواند به صورت بخشی از سکوبندی کلی و یا بخشی جداگانه باشد. یکی از نکات بسیار مهم در انتخاب سینک مناسب، جنس و عمق سینک است. معمولا سینک ها را از موادی می سازند که در برابر اسید و باز مقاوم و ضد زنگ باشد.
سینک های آزمایشگاهی رایج در بازار بسته به میزان مقاومت و نوع آزمایشگاهی که قرار است در آن استفاده شوند، می توانند از پلی پروپیلن، سرامیک آزمایشگاهی و اپوکسی آزمایشگاهی ساخته شده باشند. این سینک ها بایستی دارای عمق حدودی 20تا30 سانتی متری باشند تا از پاشیدن مایعات بر روی سطح کار یا پرسنل در حال کار جلوگیری شود.
ابعاد و تعداد سینک را با توجه به مواد مصرفی، اندازه اشیایی که قرار است شسته شوند، تعداد پرسنل آزمایشگاه و میزان استفاده از سینک انتخاب می کنند.

تاسیسات

تاسیسات در آزمایشگاه شامل برق کشی، لوله کشی، سیستم تهویه و سیستم خروجی فاضلاب خاص ( مواد عفونی، اسیدی، قلیایی و …) می باشد و شیر آلات و کلید های کنترل تمامی تجهیزات موجود، اعم از تجهیزات الکتریکی، گازی و مایعات لوله کشی شده، معمولا در چند نقطه از سطوح سکوبندی در اختیار کاربران قرار می گیرند.
با توجه به نوع آزمایشگاه ها نصب و قرار گیری هر یک از این تاسیسات در مجاورت یکدیگر بایستی با دقت و توسط افراد آموزش دیده در زمینه تاسیسات بیمارستانی صورت پذیرد تا از بروز هرگونه حادثه جلوگیری گردد.
بایستی توجه داشت که گاز هایی که در آزمایشگاه ها استفاده می شوند به صورت لوله کشی و یا کپسول های پر فشار در اختیار کاربران قرار می گیرند و معمولا قابل اشتعال یا انفجار خواهند بود، لذا افرادی که تنظیمات تاسیساتی این گاز ها را بر عهده دارند بایستی آموزش های لازم را در این زمینه دیده باشند.

منبع : رویان ایران | بزرگترین مرجع تخصصی تجهیزات آزمایشگاهی کشور