انکوباتور ماهی

انکوباتور ماهی چیست

به طور کلی انواع انکوباتور شرایط محیطی لازم برای رشد مانند دمای مناسب، وضعیت گاز های جو و … را فراهم می کنند. انکوباتور هایی که محل کشت میکروارگانیسم ها هستند، انکوباتور های آزمایشگاهی نامیده می شوند. دسته ای از انکوباتور ها در محل ها پرورش ماهی استفاده می شوند. انکوباتور ماهی محل رشد تخم های بارور شده ماهی ها است. انکوباتور ماهی به دستگاه یا ابزاری اطلاق می شود که تخم های بارور شده ماهی، پس از شست و شو جهت طی مراحل رشد جنینی تا ظهور نوزاد در آنجا باقی می مانند. سالنی که انکوباتور در آن مستقر می شوند سالن انکوباسیون یا سالن تکثیر نامیده می شود. در این مخزن ها تخم ها باید با آب کافی تغذیه شوند تا هم نیاز اکسیژنی آنها تامین شود و هم ضایعات حاصل از متابولیسم آن ها از سیستم خارج شود.

اهمیت استفاده از انکوباتور های پرورش ماهی

بسیاری از گونه های ماهی ها در آب های آزاد تخم ریزی و تخم ها رشد می کنند. تخم برخی دیگر از ماهی ها غرق می شوند. تخم های چسبنده ممکن است خود را به گیاهان و بستر های سخت متصل کنند. برخی از ماهی‌ها تخم‌ها را در دهان خود پرورش می دهند، جایی که حرکت صفحات آبشش باعث چرخش ملایم و گردش آب می‌شود. انکوباسیون مصنوعی ماهی ها می تواند این فرایند های طبیعی را شبیه سازی کنند. در طبیعت، تخم‌ ها ( مستعد شکار هستند و به راحتی با تغییر مداوم محیط طبیعی آسیب می بینند. مزیت انکوباتور ماهی این است که محیط رشد را می توان کنترل و دستکاری کرد. بنابراین انواع گونه های ماهی را به روش مصنوعی می توان پرورش داد.

انواع انکوباتورهای ماهی

انکوباتورهای جعبه ای یا کالیفرنیایی

جنس: بتون، فایبرگلاس و یا مشتقات پلاستیک

ساختار: کانال های مستطیل شکل کم عمق به نام تراف با 3-4 سینی درون آن

انکوباتورهای عمودی( قفسه های تفریخ)

جنس: سینی ها از آلومینیوم و جعبه ها از فایبرگلاس

ساختار: تعداد 8 تا 16 سبد که به صورت طبقاتی بر روی هم قرار می گیرند.آب از یک سینی به سینی دیگر می ریزند و نهایتا از کف خارج می شود.یک لیتر تخم در هر سینی می توان نگهداری کرد.برای طی مرحله انکوباسیون تخم و تا مرحله آغاز تغذیه فعال مناسب است.

جارهای تفریخ کننده بالا رونده

ساختار: جریان آب از پایین به بالا حرکت می کند، سبب اکسیژن رسانی به تخم ها می شود. جهت توزیع یکسان آب در کل جار، مکانیسم انتشار دهنده آب در زیر تخم ها (پد یا سنگ هوا) قرار می گیرد و آب قبل از رسیدن به تخم ها از این مکانیسم عبور می کند. لوله های اضافی داخلی و خارجی دارند که سبب خارج شدن حباب های هوا می شود.بچه ماهیان دارای کیسه زرده تقریبا می توانند تا رسیدن به حالت شنای فعال در این جارها باقی بمانند.اکثریت آن ها در زمان شنای فعال با شنا کردن از جار وارد مخزن پرورش می شوند اما بچه ماهیان باقی مانده را باید خودمان به مخزن پرورش وارد کنیم.

استوانه های پرورش تخم ماهی زینتی (جارهای پلاستیکی)

ساختار: در این استوانه ها تخم ها به صورت لایه لایه بر روی همدیگر قرار می گیرند. بنابراین برای قزل آلا فقط تا مرحله چشم زدگی کاربرد دارد. در این ها آب از قسمت کف وارد می شود و در بین تخم ها حرکت می کند و از خروجی در بالای استوانه خارج می شود.

مزایا:در یک فضای محدود تخم های بیشتری را می توان ذخیره و نگهداری کرد(بالای 120 لیتر بر متر مکعب).

انواع انکوباتور برای انواع ماهی ها

انکوباتورها در ماهیان آب گرم از شیشه های مدور مخروطی شکل ساخته شده اند که آب از زیر آن وارد انکوباتور گردیده و از سمت بالای آن خارج می گردد. عمل تفریخ  تخم در انکوباتورها صورت گرفته و لاروهای حاصله همراه با آب خروجی به داخل یک مخزن بزرگتر به نام ویس که مخزنی پلاستیکی یا پلی اتیلنی است و دارای ته دایره ای یا مخروطی شکل  است و جهت جمع آوری مورد استفاده قرار می گیرد می روند. انکوباتورهای مورد نیاز برای تفریخ تخم ماهیان سفید از نوع انکوباتور ویس و زوک، برای ماهیان خاویاری از نوع یوشچنکو و برای آزاد ماهیان از نوع تراف می باشد.

• انکوباتور زوک: عبارت اند از ظروف شیشه ای مخروطی شکلی که انتهای آن به شیر آب در جریان متصل است. آب که از سمت پایین به سمت بالا در جریان است ضمن تأمین اکسیژن تخم ها از انباشته شدن تخم ها بر روی هم و خفگی و از بین رفتنشان جلوگیری می کند. بعد از تفریخ شدن تخم ها، لاروهای حاصله از قسمت بالایی زوک وارد کانال ناودانی شکل می شوند. در نهایت به وسیله جریان آب وارد انکوباتور ویس می شوند. گنجایش انکوباتور زوک بین 7 تا 10 لیتر می باشد.

• انکوباتور ویس: عبارت اند از ظروف مخروطی شکلی که از جنس پلی اتیلنی ( PVC ) یا پلاستیکی می باشند. در این انکوباتورها نیز آب از قسمت انتها به سمت بالا در جریان است، لاروهای تولید شده از انکوباتور زوک بعد از عبور از کانال ناودانی شکل وارد این انکوباتور می شوند. لاروها در داخل انکوباتور ویس به مدت 3 تا 5  روز باقی می مانند تا آمادگی انتقال به استخر خاکی را پیدا کنند. در این مدت لاروهای مذکور به وسیله شیره سویا، زرده تخم مرغ و یا پودر شیر مرغ مورد تغذیه دستی قرار می گیرند. گنجایش این ظروف 150 لیتر می باشد. همانطور که اشاره شد انکوباتورهای زوک و ویس برای تفریخ تخم لقاح یافته ماهیان سفید مورد استفاده قرار می گیرد.

• انکوباتور یوشچنکو: این دستگاه از دو مخزن جداگانه تشکیل شده است که این دو مخزن در داخل یکدیگر قرار گرفته اند. مخزن بالایی دارای کف توری شکل بوده برای اینکه تخم بر روی آن قرار بگیرد و مخزن پایینی وظیفه نگهداری آب را بر عهده دارد، مابین مخزن بالایی و مخزن پایینی زیگزاگ فلزی شکلی وجود دارد که آب ورودی به مخزن را به جریان در آورده که این جریان آب موجب تأمین اکسیژن برای تخم و تفریخ می گردد. انکوباتور یوشچنکو برای تفریخ تخم لقاح یافته ماهیان خاویاری مورد استفاده قرار می گیرد.

• انکوباتور تراف: این انکوباتورها از نوع انکوباتور کالیفرنیایی هستند. در داخل تراف ها جعبه هایی قرار گرفته است که کف این جعبه ها به وسیله  توری هایی از جنس گالوانیزه که ضد زنگ می باشند بسته شده است، اندازه  این توری ها به نحوی است که تخم ماهیان به دلیل بزرگتر بودن اندازه قادر به عبور از این توری ها نیستند در حالی که بعد از تفریخ تخم ها لاروها به دلیل کوچکتر بودن اندازه به راحتی از میان توری عبور کرده و وارد مخزن نگهدارنده زیرین تراف می گردند. این انکوباتورها جهت تفریخ تخم لقاح یافته ماهیان آزاد از جمله قزل آلا به کار گرفته می شود.

منبع : رویان ایران | بزرگترین مرجع تخصصی تجهیزات آزمایشگاهی کشور