بن ماری سرولوژی

قسمت های تشکیل دهنده دستگاه های بن ماری یا حمام آب آزمایشگاهی

یک بن ماری معمولی دارای کنترل دمای الکتریکی (ترموستات)، یک صفحه نمایش دیجیتال یا صفحه کلید های انالوگ دارای پیچ کنترل کننده دما و چراغ های هشدار، در یا پوشش و یک مخزن است. سایر اجزا مثل هم زن یا دماسنج و… را می توان به صورت مجزا به یک بن ماری معمولی اضافه کرد.

بدنه کلی از فلز هایی مثل فولاد با پوشش رنگی مخصوص و مقاوم ساخته می شود، اما مخزن آب معمولا از جنس استیل ضد زنگ و یا شیشه مقاوم به حرارت است. در قسمت تحتانی مخزن اتصالات الکتریکی و منبع حرارت قرار گرفته است، گاهی منبع حرارتی در دیواره قرار گرفته و توسط مقاومت های الکتریکی حرارت را در سراسر مخزن آب پخش می کند.

صفحه کنترل دستگاه با توجه به مدل هر بن ماری متغیر است، به طور کلی یک صفحه کنترل شامل کلید روشن و خاموش، کلید انتخاب پارامترهای عملیاتی مثل: دما، هشداردهنده دما، واحد دما بر حسب C,°F° است.

روش کار با دستگاه حمام آب گرم آزمایشگاهی

روش کاردقیق با هر دستگاه با توجه به دستور العمل ارسالی از طرف شرکت سازنده تعیین می شود. اما نکات مشترکی نیز در روش استفاده از بن ماری ها وجود دارد که به ترتیب زیر می باشند:

• سطح آب موجود در دستگاه را چک کنید، حداقل میزان آب با یک نشانگر در اکثر بن ماری ها مشخص شده است.
• دستگاه را به برق دارای اتصال زمین متصل و روشن کنید
• با توجه به سیستم کنترل دمای دیجیتال یا آنالوگ، دمای مورد نظر و نوع درجه C,°F° را مشخص کنید. حدود 1 درجه سانتی گراد قبل از رسیدن به دمای تعیین شده، منبع حرارت به حالت خاموش و روشن دوره ای می رسد که عموما با روشن و خاموش شدن نشانگر ( چراغ یا صفحه نمایش) مشخص می شود. بایستی تا ثابت شدن دما چند دقیقه صبر کنید.
• زمان مورد نظر برای نگهداری نمونه در دستگاه را تعیین نمایید
• بیشترین دمای مورد نظر و کمترین دمای مورد نظر نیز در بعضی دستگاه ها قابل تعیین است، با انجام این کار در صورت خارج شدن دما از محدوده تعیین شده دستگاه هشدار می دهد و یا عملیات در حال انجام را قطع می کند.
• پس از پایان کار با دستگاه آن را از برق جدا کرده و تا پایین آمدن دما صبر کنید و سپس آب موجود در دستگاه را تخلیه کنید تا از به وجود آمدن آلودگی های باکتریایی، قارچی  و جلبک ها جلوگیری شود.

نگهداری و ایمنی دستگاه بن ماری آزمایشگاهی

• مهمترین بخش انتخاب آب مناسب برای دستگاه است. آب موجود در لوله کشی شهری به دلیل وجود املاح برای بدنه داخلی تانک آب مناسب نیست و باعث به وجود آمدن رسوب فراوان بر دیواره داخلی دستگاه می شود. پس بهترین آب برای مصرف در حمام آب، آب مقطر یا دیونیزه است.
• تمیز کردن دستگاه دومین قدم مهم در راستای نگهداری صحیح حمام آب است. برای پاکسازی نباید از شوینده های حاوی کلر استفاده کرد زیرا این مواد هم برای استیل ضد زنگ خورنده هستند. برای تمیز کردن معمول می توان از صابون و پارچه های ضد خش استفاده کرد و در جهت تمیز کردن بیشتر بن ماری در بعضی موارد از آبگرم 60 درجه سانتی گراد به مدت 30 دقیقه استفاده می شود. همچنین می توان دمای دستگاه را تا 90 درجه افزایش داد تا میکرو ارگانیسم های موجود از بین بروند.
• آب بن ماری باید به صورت دوره ای تعویض شود تا از رشد میکروب ها در آن جلوگیری گردد ( حداقل یک بار در هفته).
• می توان از مواد ضد عفونی کننده مناسب در حرارت بالا و غیر خورنده فلزات در آب مصرفی برای بن ماری استفاده کرد.
• از قرار دادن دستگاه در مجاورت جریان هوا خودداری کنید زیرا باعث تغییر حرارت می شود.
• با توجه به اینکه داغ شدن بیش ازحد به علت خشک شدن بن ماری ، موجب آسیب دیدن دستگاه میشـود؛ بایـد بـه حداقل حجم آب موردنیاز جهت حفظ کارکرد مطلوب دستگاه توجه نمود، این سطح باید بالاتر از سطح مایعاتی باشد که در  نمونه وجود دارند.
• هرگز دستگاه را بدون آب روشن نکنید.
• توجه داشته باشید که از هر بن ماری فقط برای یک حرارت خاص استفاده کنید و مرتبـاً درجـه حـرارت آن را تغییـرندهید. مثلاً بن ماری جوش، حساسیت ترموستات و المنت را کم کرده و دیگر براي حرارت 37 درجه مناسب نیست.
• از به کار بردن محلول های دارای نمک و یا دارای اسید با هر غلظتی در تانک حاوی آب خودداری کنید.
• محل قرارگیری دستگاه بایستی بر روی سطح مسطح و نزدیک به پریز اتصال به برق و دور از سیستم تهویه باشد.
• هنگام قرار دادن ظروف و لوله های در باز، درپوش بن ماری بایستی باز باشد تا از ریختن بخار تقطیر شده به درون لوله ها جلوگیری شود.
• دمای آب بن ماری، در چهارگوشه دستگاه و به وسیله دماسنجی که از کالیبره بودن آن اطمینـان داریـد انجام شود. دماي خوانده شده در طی روزهای متوالی را باید بر روي منحنی کنترل کیفی دما ، ثبت نموده و بـر اسـاس نتایج حاصله در پایان هر ماه تصمیم گیری نمود.
• جهت کنترل دمای بن ماری دارای همزن گذاشتن یک دماسنج کالیبره کافی است و نیاز نیست دمـای چهارگوشـه کنترل شود.