روش های صحیح شست و شوی ظروف در آزمایشگاه
چه در آزمایشگاه های مدارس و چه در آزمایشگاه های شیمی، میکروبی و پزشکی تحقیقاتی و صنعتی شستن اصولی ظروف آزمایشگاهی بسیار مهم است. اولین اشتباهی که می تواند باعث هدر رفتن زمان، منابع شما و بروز خطا در آزمایش شود، استفاده از ظروفی است که به درستی تمیز نشده اند. شاید به نظر ساده بیاید، ولی منبع بسیاری از خطاها و آلودگی ها در آزمایش ها همین شیشه آلات هستند که حتی در پایان کار نمی توان به راحتی منبع خطا را نیز شناسایی کرد. با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله به معرفی روش های شست و شوی شیشه آلات آزمایشگاهی پرداخته شده است.
انواع شیشه آلات آزمایشگاهی را می توانید از فروشگاه آنلاین رویان ایران، بزرگترین مرجع تخصصی فروش تجهیزات آزمایشگاهی، با قیمت مناسب خریداری نمایید.
انواع ظروف آزمایشگاهی و نحوه شستن آن ها
ظروف آزمایشگاهی معمولا از جنس شیشه های بوروسیلیکات مقاوم به حرارت است. انواع مختلفی از شیشه آلات در آزمایشگاه استفاده می شوند مانند
- بشر
- ارلن
- بالن حجمی یا بالن ژوژه
- ارلن خلاء
- بالن ته گرد یک دهانه، دودهانه و سه دهانه
- مزور یا استوانه مدرج
- پییت های ساده و پیپت های حبابدار
- بورت
- کندانسور یا مبرد
- دین استارک
- کلونجر
- سوکسله
- لام ها
- پتری دیش
- بطری های در آبی
- کروزه
برخی از این ظروف آزمایشگاهی بسیار رایج هستند و تقریبا در همه آزمایشگاه ها استفاده می شوند. شست و شوی آن های نیز به صورت کلی اصلا سخت نیست باید با توجه به نوع ماده موجود در آن تصمیم گرفت.
اما شستن شیشه آلاتی مانند بورت یا پیپت ها ممکن است کمی چالش برانگیز باشند. هنگام شستن بورت ابتدا شیر آن را ببندید و داخل بورت را از آب پر و سپس تخلیه کنید. همین کار را چند با با شیر باز نیز انجام دهید.
برای شستن پیپیت ها نیز می توانید از همین روش استفاده کنید و وسر پیپت را با انگشت ببندید.
مراحل شست و شوی شیشه آلات آزمایشگاهی
با توجه به نوع ظرف آزمایشگاهی و ماده ای که داخل آن بوده است، روش شست و شو می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال اگر ظرفی حاوی محلول فلزات مانند محلول مس باشد و این امکان وجود داشته باشد که در آزمایش های بعدی ماده ای آلی داخل ظرف بریزید، حتما باید این ظرف را با اسید سولفوریک شست و شو دهید. با به اصطلاح اسید واش کردن این ظرف تمام یون های فلزی خارج می شوند. به این ترتیب اگر داخل ظرف ماده ای آلی دارای لیگاند بریزید، احتمال کیلیت شدن با فلز و تشکیل کمپلکس فلزی از بین می رود.
به طور کلی شست و شوی شیشه آلات آزمایشگاهی می توان طی مراحل زیر انجام داد:
- در مرحله اول باید باقی مانده نمونه را داخل ویست مخصوص خالی کنید. در آزمایشگاه ها برای باقی مانده های هر گروه از مواد ظرفی مخصوص را در نظر می گیرند که بتوان آن ها به صورت امن امحا کرد.
- با توجه به نوع ماده ای داخل ظرف بوده است باید از روش مناسب و ماده مناسب برای شست و شو استفاده کنید. در ابتدا چند مرحله آب داخل ظرف ریخته و آن را در ویست تخلیه کنید.
- سپس با استفاده از لوله شور های مخصوص و ماده شونیده به خوبی در نقاط ظرف را تمیز کنید.
- کاملا دقیق آبکشی کنید.
- اگر از ماده آلی استفاده کرده اید حتما با استفاده از حلال هایی مانند استون، اتانول یا متانول ظرف را دوباره شست و شو دهید.
- حتما در پایان شست و شو ظرف را چند بار با آب مقطر کر دهید.
- ظروف را روی رک خشک کن قرار دهید. آون آزمایشگاهی نیز می تواند به سریع تر خشک شدن ظروف کمک کند.
- بعضی از ظروف را باید داخل اتوکلاو قرار داد. بهتر است پس از خشک شدن آن ها را اتوکلاو کنید.
استفاده از حمام التراسونیک در شست و شوی شیشه آلات آزمایشگاهی
اگر ظروف شیشه ای آزمایشگاهی با آب و شست و شوی ساده تمیز نشدند، چه کار باید کرد؟ ممکن است برخی از مواد چنان به دیواره های بشر یا سایر ظروف آزمایشگاه چبسیده باشند که به راحتی به لوله شوی و سایر روش ها تمیز نشوند. در چنین مواردی باید راه حل های جایگزین را استفاده کیند. یکی از روش ها استفاده از حمام التراسونیک است. داخل ظرف مقداری از حلال مناسب یا شوینده مخصوص بریزید. سپس ظرف را در حاما التراسونیک ترجیحا با دمای حدود 50 درجه قرار دهید. بعد از چند دقیق می بینید که آلودگی ها از دیواره های ظرف جدا می شوند.
در مواردی که آلودگی اصلا جدا نمی شود، می توانید از اسید سولفوریک یا هیدروکلراید استفاده کنید. فقط توجه داشته باشید که حتما از دستکش، عینک مخصوص و ماسک استفاده کنید.
نکات مهم شست و شوی شیشه آلات آزمایشگاهی
- حتما باقی مانده و آب آلوده حاصل شست و شو را داخل ویست مخصوص بریزید.
- هنگام استفاده از اسید برای شست و شو حتما اسید را روی مقداری آب بریزید. توجه داشته باشید که این واکنش به شدت گرماده است. ملاحظات ایمنی را رعایت کنید.
- به غیر از مواد آلی که حتما باید با حلال های الی تمیز شوند، سایر ترکیبات مانند اسیدهای قوی و ضعیف، بازهای قوی و ضعیف و محلول نمک ها را به مقدار زیادی آب شست و شو دهید. و در مراحل آخر چند بار با آب مقطر یا دیونیزه کر دهید.
- لام، پتری دیش و ظروفی که باید ضدعفونی شوند را پس از خشک شدن داخل اتوکلاو قرار دهید.
- کر دادن نهایی ظروف آزمایشگاهی با حلال هایی مثل اتانول و استون کمک به سریع تر خشک شدن آن ها در دمای محیط یا داخل آون می کند.
خرید انواع تجهیزات آزمایشگاهی از رویان ایران
رویان ایران به عنوان بزرگترین مرجع تخصصی فروش تجهیزات آزمایشگاهی، انواع شیشه آلات ساده و تخصصی و دستگاه های آزمایشگاهی را به بالاترین کیفیت و بهترین قیمت عرضه می کند.