راهنمای کار در اتاق تمیز

راهنمای جامع اتاق تمیز یا clean room

اتاق تمیز یک محیط کاملا کنترل شده است. اتاق های تمیز در صنایع داروسازی، نانو تکنولوژی، بیوتکنولوژی، تولید قطعات الکتریکی خاص، بیمارستان ها، آزمایشگاه های میکروبی و … بسیار مهم است. در واقع تمام فعالیت هایی که ممکن است تحت تاثیر ذرات معلق در هوا قرار بگیرند یا برعکس آزمایش هایی که در آن ها پرسنل با آلودگی های بسیار خطرناک سر و کار دارند، باید در اتاق های تمیز انجام شوند. به طور کلی اتاق های تمیز به دو نوع فشار مثبت و فشار منفی طبقه بندی می شوند. قوانین، الزامات و راهنمای کار در اتاق تمیز را در این مقاله بخوانید.

اتاق تمیز شامل چه بخش هایی می شود؟

به طور کلی اتاق تمیز شامل دو بخش اصلی است: 1. محل تعویض لباس ها که با درب مخصوصی از قسمت اصلی جدا شده است. در این قسمت پرسنل آزمایشگاه لباس های مخصوص اتاق تمیز را به تن می کنند و پیش از ورد به قسمت اصلی معمولا از یک بخش دوش هوا عبور می کنند. با این روش از وارد شدن هر گونه آلودگی به داخل اتاق تمیز جلوگیری می شود. 2. بعد از این مرحله پرسنل وارد اتاق تمیز خواهند شد.

دیوار ها، سقف و کف اتاق تمیز با پوشش های خاصی رنگ می شوند. این پوشش ها به راحتی قابل شست و شو هستند و معمولا نسبت به موادی که روی آن های می ریزد بی اثرند.

درب و پنجره های اتاق های تمیز به گونه ای طراحی شده اند که حداقل درز روی آن ها وجود داشته باشد. به این ترتیب از باقی ماندن آلودگی ها در درز ها جلوگیری می شوند.

فلیتر های هپا، اولپا، کربن، شیمیایی و فن ها که در سقف و دیوار اتاق های تمیز قرار می گیرند، اصلی ترین خط دفاعی در برابر آلودگی ها هستند.

یکی از مهم ترین تجهیزات همه اتاق های تمیز، هود های لامینار هستند. انواع کلاس های هود لامینار کلاس I (محافظت فرد در برابر نمونه)، کلاس II (محافظت نمونه در برابر آلودگی های اطراف) و گلاو باکس مورد استفاده قرار می گیرند. با استفاده از هود لامینار خط دفاعی دیگری در برابر انتشار آلودگی های، آئروسل ها و ذرات گرد و غبار ایجاد می شود.

اتاق تمیز فشار مثبت و فشار منفی چه تفاوت هایی دارند؟

یک اتاق تمیز با فشار مثبت دارای سطح فشار هوا بیشتر از محیط اطراف است. در واقع هوای تمیز و فیلتر شده از سقف با داخل پمپاژ می شود. اتاق تمیز با فشر مثبت برای کاربرد هایی که در آن ها دور نگه داشتن آلودگی ها از فضای داخلی اتاق تمیز مهم است، استفاده می شود. در صورت نشتی یا باز شدن در، هوای تمیز به جای این که هوای فیلر نشده داخل شود، خارج می شود.

اتاق تمیز با فشار منفی دقیقا بر عکس، اتاق تمیز با فشار مثبت کار می کند. در واقع در این جا هوای تمیز به داخل اتاق نزدیک کف پمپ و هوا از فیلتر های سقف خارج می شود. این نوع از اتاق های تمیز برای کاربرد هایی که در آن ها آئروسل ها یا آلاینده ها نباید از محیط خارج شوند، استفاده می شود. بنابراین درزگیری دقیق در و پنجره ها بسیار ضروری است.

چگونه اتاق های تمیز همواره تمیز باقی می مانند؟

تنها راه کنترل آلودگی ها، کنترل کل محیط است. در واقع با تنظیم کردن سرعت و جهت جریان هوا، فشار، دما و رطوبت می توان تا حد بسیاری از آلودگی ها جلوگیری کرد. البته فیلتراسیون تخصصی اتاق تمیز یا cleanroom مهم ترین عامل در جلوگیری از انتشار آئروسل ها و آلودگی ها در محیط هستند. با توجه به درجه اتاق تمیز بهتر است تمام منابع آلودگی کنترل و حذف شوند. اتاق تمیز دارای فیلتر های HEPA (فیلتر هوای ذرات با راندمان بالا) در سقف است. این فیلترها برای حفظ کنترل آلودگی بسیار مهم هستند. این فیلتر ها ذرات کوچکی به اندازه 0.3 میکرون را با راندمان 99.97 درصد فیلتر می کنند.