مقایسه کامل هود لامینار و هود شیمیایی
هود لامینار و هود شیمیایی دو نوع اصلی هود ها هستند که می توان گفت تقریبا در تمام آزمایشگاه های زیستی و شیمیایی وجود انواع مختلف این هود ها ضروری است. انتخاب درست هود ها، دانستنن نحوه کار و نگه داری مناسب از هود ها، مستلزم داشتن اطلاعات پایه از هر کدام از آن ها است. برای درک تفاوت هود لامینار و هود شیمیایی در این مقاله همراه ما باشید.
هود های شیمیایی
مهم ترین اقدام پس از سکوبندی در تجهیز یک آزمایشگاه که با مواد شیمیایی سر وکار دارد، قرار دادن هود شیمیایی در قسمت مناسبی از آزمایشگاه است. این هود ها در خلال کار با مواد شیمیایی مانع از انتشار بخارات و گاز های سمی در فضای آزمایشگاه می شوند. وجود هود شیمیایی در آزمایشگاه برای حفظ سلامتی پرسنل بسیار حیاتی است. همچنین هود های شیمایی از متریالی ساخته شده اند که در برابر مواد خورنده و اسید ها مقاوم خواهند بود.
هود های شیمیایی از چه قسمت های تشکیل شده اند و چه ویژگی هایی دارند؟
هود شیمیایی از یک محفظه مقاوم در برابر اسید و مواد خورنده که عمدتا فولاد ضد زنگ است ساخته شده است. قسمت جلویی هود در ها شفافی قرار دارد که هنگام واکنش های شیمیایی از کاربر محافظت می کند. این در ها تا حد بسیار زیادی در برابر واکنش های انفجاری مقاوم هستند. محافظ های هود های شیمیایی، شفافیت شیشه را دارند و در عین حال بسیار مقام هستند. عایق بسیار خوبی در برابر حرارت، ضربه، صدا و تا حدودی تابش فرابنفش هستند. باتوجه به این که در صورت شکستگی و آسیب، لبه های تیز و برنده ایجاد نمی شود، برای استفاده در هود ها بسیار مناسب اند.
در قسمت بالایی هود شیمیایی بخشی به نام مجرای خروجی بخارات وجود دارد. یک فن نیز روی هود نصب می شود تا به خروج بخارات کمک کند با توجه به این که انواع مختلفی از فن ها را می توان روی هود شیمیایی نصب کرد، پیشنهاد می شود مقاله انتخاب فن درست برای هود شیمی را مطالعه کنید. سرعت جریان هوا در این هود 0.4 تا 0.6 متر بر ثانیه است.
این هود ها به شیر گاز، شیر آب و سینک ضد اسید مخصوص هود مجهز شده اند. همچنین صفحه هود از جنس ضد اسید است تا در اثر واکنش های شیمیایی و اسید ها دیر تر آسیب ببیند. کلید روشنایی برای روشن کردن لامپ در قسمت داخلی هود و پریز های درب دار، روی بدنه هود معمولا کنار شیر ها قرار داده شده است.
قسمت زیرین هود، کابینتی است که مناسب نگه اری مواد شیمیایی بو دار یا برخی از اسید ها است. این کابینت نیز مانند سایر قسمت های هود در برابر مواد شیمیایی مقاوم است.
انواع هود های شیمیایی
هود های شیمیایی در دو نوع کانال دار و بی کانال هستند که مدل بی کانال آن دارای فیلتر کربن است (فیلتر زغال هم نامیده می شود) که این نوع فیلتر توانایی جذب آلاینده های واکنش های شیمیایی را دارد و گاز های سمی و ترکیبات آلی فرار را از هوا حذف می کند.
هود های لامینار یا میکروبی
هود لامینار در آزمایشگاه هایی مورد استفاده قرار می گیرد که نمونه مورد مطالعه آن ها میکروارگانیسم ها هستند و احتمال پخش شدن آیروسل (ذرات آلوده معلق در هوا) حین کار با این مواد به شدت زیاد است. پس به منظور جلوگیری از آلوده شدن افراد و محیط آزمایشگاه به وسیله آیروسل ها همچنین جلوگیری از آسیب میکروارگانیسم ها به وسیله عوامل خارجی از هود های لامینار یا هود جریان آرام خطی استفاده می شود. برای مطالعه در مورد کاربرد های هود لامینار به مقاله لینک شده مراجعه کنید.
هود های لامینار از چه قسمت های تشکیل شده اند و چه ویژگی هایی دارند؟
تفاوت بین هود لامینار و هود شیمیایی در قسمت های سازنده و نحوه عملکرد آن هاست. در درب محافظ شیشه ای در هود شیمی و میکروبی تفاوتی ندارد و از همان جنس و ویژگی ها است. هود لامینار (Laminar Flow Hood) توسط کلید های روشن و خاموش هود، باز و بسته کردن در محافظ شیشه ای و کلید روشن و خاموش کردن فیلتر و لامپ UV که روی بدنه دستگاه قرار دارد، کنترل می شود. شیر های گاز و آب نیز مانند هود شیمیایی، روی هود لامینار قرار داده شده اند.
هود لامینار علاوه بر لامپ معمولی برای روشنایی محفظه داخلی، مجهز به لامپ UV برای ضد عفونی فضای داخل هود است.
در هود لامینار فیلتر هایی تعبیه شده است که ذرات و آلودگی ها را از هوای وردی جذب کرده و هوای بدون آلودگی خارج می کند. از جمله فیلتر های هود لامینار فیلتر هپا (HEPA) است که قادر است 99.97 درصد ذرات با قطر 0.3 میکرون را جذب کند. سه عامل ضخامت فیلتر، سرعت جریان هوا و قطر الیاف تشکیل دهنده فیلتر در جذب ذرات آلوده و آیروسل ها به وسیله فیلتر هپا موثر هستند. نوع دیگر از فیلتر های هود لامینار فیلتر اولپا است که قابلیت فیلتر 99.99 درصد ذرات با قطر 0.12 میکرون را دارد. سرعت جریان هوا در این هود 0.3 تا 0.5 متر بر ثانیه است.
انواع هود لامینار
هود لامینار به دو نوع هود لامینار با جریان هوای افقی و هود لامینار با جریان هوای عمودی تقسیم بندی می شود. همچنین هود های لامینار از لحاظ کاربرد و عملکردی که دارند شامل سه کلاس II،I و III هستند.
در هود کلاس 1 فقط از پرسنل و محیط آزمایشگاه حفاظت صورت می گیرد. ولی در هود کلاس 2 و3 علاوه بر حفاظت از پرسنل و محیط آزمایشگاه از میکروارگانیسم مورد مطالعه نیز در برابر آلودگی حفاظت صورت می گیرد. هود کلاس 3، به گلاو باکس نیز معروف است.
تفاوت هود لامینار و شیمیایی
در واقع عمده ترین تفاوت هود لامینار و شیمیایی در این است که هود های شیمیایی وظیفه خارج کردن بخار ها و گاز های شیمیایی را دارند اما هود های لامینار (Biosafety cabinet) توسط فیلتر های هپا، هوا را از آلودگی تصفیه می کنند. جدول زیر مقایسه کاملی از این هود ها در اختیار شما قرار می دهد.
حال به توضیحاتی درباره انواع هود لامینار آزمایشگاهی یا هود لامینار کلاس (III,II,I) می پردازیم:
هود لامینار کلاس 1
در کلاس بندی هود لامینار، در هود لامینار کلاس 1، هوای آزمایشگاه از شکافی که جلوی هود قرار دارد وارد هود شده و در آخر از قسمت فوقانی هود خارج می شود و به دلیل آن که هوای آزمایشگاه به طور مستقیم وارد فضای هود می شود احتمال این وجود دارد که نمونه مورد مطالعه آلوده شود. در این کلاس از هود لامینار از نمونه در برابر آلودگی ها محفاظت نمی شود و تنها از افراد و فضای کار در برابر آلودگی حفاظت صورت می گیرد.
شکل 1 شمای هود لامینار کلاس یک
هود لامینار کلاس 2
هود لامینار کلاس 2 علاوه بر حفاظت از فضای کار و پرسنل از نمونه مورد مطالعه نیز حفاظت می کند. هود کلاس 2 خود نیز به چهار گروه دسته بندی می شود:B1,B2,A1,A2 که سرعت جریان هوا در A1، سی و هشت صدم متر بر ثانیه و 70 درصد بازچرخش دارد و 30 درصد هوای فیلتر شده به خارج هود منتقل می شود. سرعت جریان هوا در نوع B1, پنجاه و یک صدم متر بر ثانیه است که 30 درصد دوباره باز چرخش می شود و 70درصد هوای فیلتر شده به خارج هود منتقل می شود.
شکل 2 شمای هود کلاس دو A1 –A2-B1-B2
هود لامینار کلاس 3
هود لامینار کلاس 3 یا Class III Biosafety Cabinet بیشترین حفاظت را از افراد دارد و هیچگونه تبادلی با هوای محیط و آزمایشگاه به صورت مستقیم انجام نمی شود، چون هوای ورودی از فیلتر هپا عبور می کند و هوای خروجی از دو فیلتر گذر می کند بدین ترتیب نه محیط آلوده می شود و نه نمونه مورد مطالعه و پرسنل.
شکل 3 شمای هود کلاس سه
هود ها نقش اساسی در انواع آزمایشگاه های شیمیایی و میکروبی دارند همچنین برای رعایت اصول ایمنی وجود آن ها در آزمایشگاه ها ضرورت دارد. شما می توانید جهت دریافت مشاوره تخصصی رایگان با کارشناسان شرکت رویان ایران در تماس باشید.
منبع : رویان ایران | بزرگترین مرجع تخصصی تجهیزات آزمایشگاهی کشور
