دماسنج آزمایشگاهی

معرفی دماسنج آزمایشگاهی

دماسنج آزمایشگاهی وسیله ای است که برای اندازه گیری دمای محیط، مواد و اشیائ موجود در آزمایشگاه ها از آن استفاده می شود.

به دلیل حساس بودن شرایط نگهداری و کار با بعضی مواد، و یا شرایط انجام آزمایش های گوناگون بایستی دمای محیط آزمایشگاه به صورت منظم کنترل شود. همچنین برای ساختن محلول ها و یا انجام برخی واکنش ها به دمای معینی نیاز است که این دما توسط دماسنج کنترل می شود.

انواع دماسنج آزمایشگاهی

 دماسنج ها و رطوبت سنج ها در انواع و اشکال گوناگون و برای مصارف مختلف ساخته می شون. محدوده دمایی قابل اندازه گیری در هر نوع دماسنج متفاوت خواهد بود و نشان دادن دما با هر دو یکای درجه سلیسیوس و درجه فارنهایت انجام می پذیرد. همچنین سیستم هایی که رطوبت سنج ها در کنار آنها کار می کنند می توانند متغیر باشند.

در ادامه به انواع دماسنج ها و رطوبت سنج های آزمایشگاهی اشاره خواهیم کرد:

• دماسنج جیوه ای و الکلی: این دماسنج ها میله های شیشه ای هستند که در بخش انتهایی آنها حبابی حاوی جیوه یا الکل رنگی قرار گرفته است. اساس کار این نوع دماسنج حرکت مایع موجود در آن به دلیل انبساط بر اثر بالارفتن دما است. دماسنج های الکلی و جیوه ای تفاوتی در عملکرد ندارند و صرفا استفاده از الکل به جای جیوه، به دلیل سمیت جیوه و خطر ساز بودن آن برای کاربران است. از این دماسنج ها برای کنترل دمای محیط، مواد و وسایل آزمایشگاهی و در بعضی موارد برای اندازه گیری دمای بدن نیز استفاده می شود. دما سنج های مینیمم و ماکسیمم دمایی جیوه ای نیز در این دسته قرار می گیرند ولی تفاوت عمده آنها با دماسنج های معمولی، داشتن لوله U شکل است که در دو ستون، میزان کمترین و بیشترین دمای اندازه گیری شده را نشان می دهد.

•  دماسنج و رطوبت سنج عقربه ای: این دستگاه ها برای اندازه گیری دما و رطوبت محیط به کار برده میشوند. بیشترین استفاده از این نوع دستگاه در آزمایشگاه ها برای اندازه گیری دما و رطوبت یخچال است. حسگر دماسنج های عقربه ای ممکن است از نوع پر شده بایک ماده و یا ممکن است از نوع دوفلزی باشد. دماسنج های پر شده بر اساس انبساط حجم یک ماده دماسنجی و ایجاد فشار توسط آن کار می کنند. ساختار حسگر آنها به رابطه بین دما و فشار ماده مورد نظری که در نظر گرفته شده است بستگی دارد. ماده پرکننده می تواند گاز، مایع یا مخلوطی از مایع و بخار باشد. به همین دلیل دماسنج های پر شده به سه دسته گاز پر شده، مایع پر شده و بخار پر شده تقسیم می شوند. این دماسنج ها به طور معمول گستره اندازه گیری از 50- تا  600 درجه سانتیگراد  را پوشش می دهند. قطر صفحه نمایشگر این دماسنج ها از 60 تا160 میلیمتر ساخته می شود و با توجه به محدوده دمایی و هدف از استفاده می توانند دارای بدنه فلزی یا پلاستیکی باشند. دماسنج های دو فلزی از دو نوار فلزی با جوش سرد به عنوان حسگر تشکیل شده اند که ضریب انبساط گرمایی آنها با یکدیگر تفاوت دارد.حسگر این دماسنج ها گرما را احساس کرده و در اثر تغییر دما، دو فلز حرکت چرخشی یا خمشی پیدا می کنند.این حرکت به یک عقربه انتقال یافته و در مقابل یک صفحه نمایش مقدار دمای متناظر را نشان می دهد.

• دماسنج و رطوبت سنج دیجیتال: این نوع دماسنج و رطوبت سنج ها دارای پروب سنسور برای اندازهگیری دما و رطوبت اشیاء و محلول ها هستند و یا از سنسور داخلی برای اندازه گیری دما و رطوبت محیط استفاده می کنند. این دستگاه های دیجیتال به صورت دقیق تغییرات لحظه ای دما و رطوبت را نشان می دهند و در محلول سازی های بسیار دقیق و یا محیط هایی که برای نگهداری مواد حساس استفاده می شوند، کاربردی هستند. این دماسنج ها میتوانند دارای دیتا لاگر و حافظه داخلی برای ثبت و ذخیره تغییرات دمایی  و رطوبتی باشند و یا مینیمم و ماکسیمم های اندازه گیری شده را به صورت هم زمان نمایش دهند و در حافظه خود ذخیره کنند.

• دماسنج لیزری (مادون قرمز): اشیاء و موادی که دمایی بالاتر از دمای صفر مطلق دارند، دارای جنبش مولکولی هستند. این جنبش مولکولی باعث تولید پرتو های فروسرخ می شود. این نوع دماسنج با داشتن سنسور ها حساس به پرتو فروسرخ، میزان پرتو های ساطع شده از سمت نمونه را اندازه گیری کرده و با تبدیل انرژی آن به انرژی الکتریکی، دمای دقیقی از شیئ مورد نظر را نشان می دهد. این نوع دماسنج بدون نیاز به تماس به نمونه کار می کند، بنابر این در مصارف پزشکی و صنعتی بسیار کاربردی است.

منبع : رویان ایران | بزرگترین مرجع تخصصی تجهیزات آزمایشگاهی کشور