جار بی‌ هوازی

معرفی جار بی هوازی

جار بی هوازی وسیله ای برای کشت باکتری های بی هوازی اجباری یا کم هوازی (microaerophilic bacteria) است. جنس بدنه جار بی هوازی از شیشه ، فلز یا پلاستیک است و دارای یک درب می باشد که با قفل شدن به بدنه از نفوذ هوا به داخل جلوگیری می کند. در این محفظه ها به روش های گوناگون اکسیژن موجود خارج شده و با کربن دی اکسید(CO2) و هیدروژن (H2) و در مواردی نیتروژن (N2)جایگزین می شود تا شرایط برای رشد باکتری های مورد نظر فراهم شود.

انواع جار بی هوازی و عملکرد آن ها

تفاوت اصلی جارهای بی هوازی یا دستگاه بی هوازی در روش تخلیه گاز اکسیژن درون آنهاست که به روش های زیر صورت می گیرد:

• جار شمعی (candle jar)

در این روش بعد از قرار دادن پلیت ها درون جار بی هوازی یک شمع روشن را درون آن قرار داده و درب جار را می بندند. پس از گذشت چند دقیقه شعله شمع تمام اکسیژن موجود در فضای ظرف را مصرف کرده  و مقداری دی اکسید کربن تولید می کند. مقدار دی اکسید کربن تولید شده با این روش برای باکتری های میکروآئروفیل و باکتری هایی که برای رشد نیاز به دی اکسید کربن کمی دارند ( مثل اینتروباکترها) کافی است.

• سیستم پمپ تخلیه یا مکینتاش فیلدز (McIntosh and Fildes jar)

در این روش جنس ظرف و درب جار از پلی کربنات است و دارای یک سوپاپ برای متصل شدن لوله ی پمپ تخلیه هوا می باشد. در این نوع جارها پمپ هوای داخل جار را وکیوم می کند و با وارد کردن مخلوط گازهای (CO2 5%) و(N2  85%) و (H2 10%) شرایط بی هوازی را ایجاد می کند. این جارها دارای قطعات آلومینیوم آغشته به پالادیوم هستند که به عنوان کاتالیزور برای واکنش هیدروژن با اکسیژن عمل می کنند.در بعضی موارد پالادیوم را به صورت گویچه در محفظه مشبک ساخته شده از استیل ضد زنگ قرار می دهند.

• سیستم گاز پک یا جار برور (gas-pak system or Brewer’s jar)

در این روش که در دسترس تر و ارزان قیمت تر از روش مکینتاش و فیلدز است از یک بسته حاوی موادی برای ایجاد شرایط بی هوازی استفاده می شود. برای استفاده از گاز پک آن را خیس کرده و در محفظه جار قرار می دهند. مواد موجود در گاز پک طی واکنش های شیمیایی هیدروژن و کربن دی اکسید(حدود 4 تا 10%) تولید می کنند. هیدروژن تولید شده سپس در مجاورت با کاتالیزور پالادیوم موجود در قسمت داخلی درب جار بی هوازی ، اکسیژن موجود در فضای داخلی ظرف را مصرف می کند و باعث تولید آب می شود.

منبع : رویان ایران | بزرگترین مرجع تخصصی تجهیزات آزمایشگاهی کشور